Διέπρεψε
στα χρόνια του Λέοντα του Μεγάλου (457-474). Το χωριό Μωγαρισσός
της Καππαδοκίας είναι ο τόπος όπου γεννήθηκε, από γονείς πολύ
πιστούς, τον Προαιρέσιο και την Ευλογία. Όταν έγινε μοναχός,
διακρίθηκε από πολύ νωρίς για το φλογερό του ζήλο στις τελειότητες
της χριστιανικής αρετής. Εκείνο, όμως που τον συγκινούσε περισσότερο,
ήταν η μελέτη του Ευαγγελίου, και ιδιαίτερα οι συγκινητικές
σκηνές από το Πάθος του Σωτήρα μας Χριστού. Γι΄αυτό, επισκέφθηκε
τους Άγιους Τόπους στην Ιερουσαλήμ, όπου ξηλάφησε και προσκύνησε
τα χώματα όπου διαδραματίστηκαν τα μεγάλα γεγονότα των Παθών
του Κυρίου μας. Ο Θεοδόσιος, αφού ασκήτεψε κοντά σε μεγάλους
ασκητές, όπως το Συμεων το Στυλίτη και τον ησυχαστή Λογγίνο,
αποσύρθηκε σε ιδιαίτερο ησυχαστήριο, διδάσκοντας με λόγια και
έργα όποιο διαβάτη περνούσε από εκεί. Όμως, πολλοί απ΄αυτούς
που δίδαξε γύρισαν από τον κόσμο κοντά του. Η υπερβολική αύξηση
των αδελφών ανάγκασε το Θεοδόσιο να ιδρύσει ένα μεγάλο και ευρύχωρο
κοινόβιο μονοστήρι. Σαν κοινοβιάρχης εφάρμοσε πρότυπα σαν εκείνα
της πρώτης Εκκλησίας των χριστιανών. Δηλαδή «όλοι, χωρίς εξαίρεση,
οι πιστοί, με μιά καρδιά και μιά ψυχή, ήταν μεταξύ τους ενωμένοι,
σαν μέλη της ίδιας οικογένειας, και τα είχαν όλα κοινά». Σε
προχωρημένη, πλέον, ηλικία ο Θεοδόσιος, αφού γαλούχησε με συμβουλές
αιωνίου ζωής χιλιάδες ψυχές, παρέδωσε το πνεύμα του.