Η λέξη Τριώδιο αποτελείται απο τις λέξεις «τρία» και «ωδή». Είναι το λειτουργικό βιβλίο της Αγίας Ορθόδοξης Εκκλησίας, που περιέχει τις Ακολουθίες και τα Συναξάρια της περιόδου που μας προετοιμάζει για το Πάσχα. Η περίοδος αυτή προετιμασίας, αρχίζει απο την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισσαίου και λήγει το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου (στο τέλος δηλαδή της Μεγάλης Εβδομάδας). Ο όρος δε τριώδιο, οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί απ΄ τους Κανόνες Ακολουθιών που περιέχονται σ΄ αυτό έχουν μόνο τρείς ωδές: την 8η και την 9η πάντοτε, ύστερα δε μία απο τις πέντε πρώτες. Οι υμνογραφίες αυτές, είναι απο τις πιο κατανυκτικές ολοκλήρου του λειτουργικού χρόνου που έγραψαν μεγάλοι ποιητές της Ορθοδοξίας, όπως ο Άγιος Κοσμάς, επίσκοπος της πόλης Μαϊουμά, οι Στουδίτες Μοναχοί Θεόδωρος και Ιωσήφ κ.ά. Αναλυτικά η περίοδος του Τριωδίου περιλαμβάνει τα εξής: Α) Τις τέσσερις πρώτες Κυριακές (δηλαδή τρείς εβδομάδες), που περικλείουν των Απόκρεω. Στο διάστημα αυτό, η Εκκλησία μας προετοιμάζει για την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Β) Την περίοδο των Νηστείων, που αποτελείται απο έξι Κυριακές και επτά εβδομάδες. Η πρώτη απ΄ αυτές ονομάζεται Καθαρή Εβδομάδα (αρχίζει απο την Καθαρή Δευτέρα) και η τελευταία Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα. Οι έξι πρώτες εβδομάδες αποτελούν την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή και η επόμενη είναι αφιερωμένη στα σωτήρια και ζωοποιά Πάθη του Κυρίου. Το Τριώδιο δηλαδή, περιλαμβάνει τις κινητές γιορτές που προηγούνται του Πάσχα, αλλά και που εξαρτώνται απ΄ αυτό.

Κυριακή του ΤΕΛΩΝΗ και του ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

Επειδή, μετά τρείς εβδομάδες, μπαίνουμε στο στάδιο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και στους πνευματικούς αγώνες της αρετής, και επειδή πρώτο όπλο για την αρετή είναι η ταπείνωση, ενώ αντίθετα μεγάλο εμπόδιο της η αρρωστημένη υπερηφάνεια, η Εκκλησία μας προβάλλει την παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου, προκειμένου να μας διδάξει, να μη έχουμε υψηλή ιδέα για τον εαυτό μας όταν κάνουμε το καλό, ούτε να καυχώμαστε γι΄ αυτό, όπως ο φαντασμένος Φαρισαίος. Αλλά, μαθαίνοντας απο την περίπτωση εκείνου ότι ο καπνός απο την οίηση και η δυσωδία απο την καύχηση διώχνουν τη χάρη του Πνεύματος και, απογυμνώνοντας τον άνθρωπο απο κάθε αρετή, τον γκρεμίζουν στον άδη, να δεόμαστε απο συντετριμμένη καρδιά στον Θεό, μιμούμενοι του Τελώνη την ταπείνωση, η οποία και αμαρτωλός άν είναι ο άνθρωπος και στα χειρότερα παραπτώματα και άν έχει πέσει, τον δικαιώνει και τον ανεβάζει σε ύψος μεγάλο.